Schinkelkwartier was tientallen jaren een blinde vlek op de kaart van Amsterdam. Een geïso­leerd gebied aan de rand van de stad, door­sneden door spoordijken, snelwegen en watergangen. Een ideale vestigingsplaats voor functies die veel ruimte in beslag nemen, zoals sportvelden, bouwmarkten en kantoren. Door de voortschrijdende ontwikkeling van de Amsterdamse zuidflank ligt het gebied inmiddels op een strategische locatie tussen Zuidas en Schiphol.

Het stedenbouwkundig kader is geen statisch eindbeeld maar een plan dat wendbaar is in programma, ontwikkeltempo en schaal

Stedenbouwkundig kader

ZieglerIBranderhorst werkt in nauwe samenwerking met de gemeente Amsterdam aan de transformatie van dit geïsoleerde werkgebied tot een levendige, inclusieve en duurzame stadswijk. Een goed verbonden stadsdeel waar men kan wonen en werken. Het versterken van de ruimtelijke structuur, verbeteren van de bereikbaarheid, borgen van maatschappelijke voorzieningen en begeleiden van tientallen bouwinitiatieven zijn gebaat bij een gebiedsbrede aanpak. Daarom werken we in deze fase van de gebiedsontwikkeling met een stedenbouwkundig kader voor het hele gebied. Dit kader is geen statisch eindbeeld maar een plan dat wendbaar is in programma, ontwikkeltempo en schaal. Het stedenbouwkundig kader borduurt voort op de heldere structuur van Nieuw-West en voorziet in blokken met continue straatwanden, die zo typerend zijn voor Oud-Zuid.

Gemengde stadswijk

In Schinkelkwartier is ingezet op de een stedelijk gebied waarin verdichting en het mengen van functies wordt gestimuleerd. Er wordt gewerkt aan een compacte stad die leunt op OV- en fietsgebruik en steeds minder op autogebruik. Hierdoor wordt Schinkelkwartier getransformeerd van een geïsoleerd monofunctioneel werkgebied naar een goed bereikbare gemengde stadswijk met circa 11.000 woningen, 1.000.000 m² werkruimte en 350.000 m² voorzieningen. Met lokale ondernemers, bewoners en stakeholders worden zes verschillende buurten ontwikkeld. Ze hebben ieder hun eigen identiteit en vormen samen een gemengde stadswijk tussen Oud-Zuid, Nieuw-West en het Amsterdamse Bos. Bij deze transformatie is goed gekeken naar grote uitdagingen, zoals beperkingen van geluidhinder, fijnstof en vliegverkeer.

Fietsers en voetgangers op de eerste plaats

Schinkelkwartier krijgt een verkeersstructuur waarin fietsers en voetgangers op de eerste plaats komen. Als verlengde van de Sloterweg, dwars door alle deelgebieden heen, komt een fietsstraat waar de meeste wijkvoorieningen aan liggen, met een beweegbare brug over de Schinkel. Binnen de deelgebieden is de rol van het autoverkeer bescheiden door een beperkte toegankelijkheid, een beperkt aantal parkeerplaatsen en een aangepaste snelheid. Het openbaar vervoer krijgt o.a. een impuls door de ingang van het metrostation Henk Sneevlietweg naar het zuiden te verplaatsen, waardoor het veel meer reizigers trekt en goed aansluit op de Nieuwe Sloterweg.

Schinkelkwartier krijgt een verkeersstructuur waarin fietsers en voetgangers op de eerste plaats komen

Grote bouwblokken met groene binnenterreinen

In het hart van Schinkelkwartier, in Riekerpark en Nieuwe Meer Oost, is een nieuwe typologie geïntroduceerd die mede wordt bepaald door de aanwezigheid van het vliegverkeer. De bouwhoogte is hierdoor begrensd tot maximaal 41 meter. Dat vraagt om een concept waarin met relatieve laagbouw toch een hoge dichtheid wordt bereikt. Door efficiënt ruimtegebruik en grote samengestelde bouwblokken met groene binnenterreinen ontstaat een contrast tussen bruisende stadsstraten en luwe binnenruimten.

Klimaatadaptatie en natuur

Met de nieuwe inrichting van het landschap biedt Schinkelkwartier maximale kansen voor biodiversiteit en klimaatbestendigheid. Door de uitbreiding van het watersysteem ontstaat extra berging van regenwater, een betere waterkwaliteit en voldoende drooglegging. Nieuwe groengebieden, zoals de parkwal, de groenzone langs het spoor en het centrale park, dragen bij aan het beheersen van de temperatuur en het versterken van ecologische verbindingen. Ze zorgen, samen met de sportfaciliteiten en speelplekken in de openbare ruimte, voor een leefomgeving die uitnodigt tot bewegen.

Multifunctionele parkwal

Om een antwoord te geven op de belasting van het gebied door verkeersgeluid komen er geluidwerende voorzieningen. Aan de zuidzijde langs de A4 is dat een aarden parkwal van circa 80 meter breed. Deze parkwal houdt niet alleen het geluid op afstand, maar doet ook dienst als grondberging, ondergrondse parkeerruimte, recreatiegebied en ecologische verbinding. In het talud van de wal is ruimte voor vrijstaande gebouwen.

Geluidscontouren bestaande situatie Geluidscontouren na introductie parkwal

Stad in balans

Voor 22.000 bewoners en 44.500 werknemers is een breed scala aan voorzieningen nodig waarvan de ligging moet zijn afgestemd op de aanwezige milieubeperkingen. De hoeveelheid aan voorzieningen zijn bepaald aan de hand van gemeentelijke  referentienormen. Voor het winkelen krijgt Schinkelkwartier een centraal buurtcentrum in het deelgebied Riekerpark. Daarnaast blijft langs de hoofdroutes voor het autoverkeer ruimte voor een compacte vorm van perifere detailhandel. De maatschappelijke voorzieningen liggen meer verspreid over de deelgebieden, vooral langs de Nieuwe Sloterweg en rondom de bijzondere plekken.

Kaart: groen, sport en spelen Kaart: jeugd, zorg en basisvoorzieningen Kaart: commerciële voorzieningen Kaart: kunst en cultuur Kaart: onderwijs

Projectnota

Het stedenbouwkundig kader is verwerkt in een projectnota, die in december 2021 is vastgesteld. Momenteel werken wij in nauwe samenwerking met de gemeente Amsterdam aan de verdere uitwerking van het stedenbouwkundig plan per deelgebied. 

De nota en begeleidende video’s zijn beschikbaar op deze website.

Een stevig, toekomstbestendig, flexibel en bovendien handzaam plan

Awards

Het Masterplan Schinkelkwartier is bekroond met de ARC21 Stedenbouw Award. 

"Een stevig, toekomstbestendig, flexibel en bovendien handzaam plan.” De jury vindt de sturende rol van Ziegler|Branderhorst en de gemeente Amsterdam "een verademing" en heeft “groot respect voor de wijze waarop de enorme opgave van 11000 woningen is uitgedacht. Die visie stelt verder een aantal heldere ontwerpdoelen op het gebied van openbare ruimte, woningen en openbaar vervoer waarmee de fysieke verbinding met de stad wordt gewaarborgd.”

De Architect: “Unaniem verkoos de jury Het Schinkelkwartier tot de winnaar van de ARC21 Stedenbouw Award. De keuze is niet alleen een waardering voor het plan maar ook een boodschap voor het vak: toon lef en visie!”