Stedenbouwkundig plan Suikerzijde
In 2008 sloot de suikerfabriek van Groningen haar deuren. Twee jaar later besloot de gemeente Groningen het terrein en de voormalige vloeivelden aan te kopen. In 2018 is gestart met de ontwikkeling van de Noordzijde van het suikerterrein. Dit heeft geresulteerd in een 'Ontwerp Openbare Ruimte' en een 'Stedenbouwkundig Plan Noordzijde', opgesteld door de gemeente in samenwerking met onder andere De Zwarte Hond.
De Suikerzijde wordt een geheel nieuw stadsdeel aan de westzijde van Groningen, bestaande uit meerdere gebieden. Uiteindelijk zullen er in totaal ongeveer 5.000 woningen en diverse commerciële en maatschappelijke voorzieningen worden gerealiseerd op een oppervlakte van 160 hectare. ZieglerIBranderhorst heeft samen met Korthtielens architecten de eerste vier bouwvelden van de Noordzijde uitgewerkt. Hier worden circa 750 woningen gerealiseerd. Dit ontwerp zal de toon zetten voor de rest van de ontwikkeling.
Overmaat binnen de bouwvelden
De bouwvelden uit het Stedenbouwkundig Plan Noordzijde hebben vrijwel allemaal een zekere overmaat, waardoor er binnen het beoogde programma diverse stedenbouwkundige typologieën mogelijk zijn. Een belangrijke inspiratiebron voor ons plan was de Hortusbuurt in Groningen. De dwaalstructuren en doorwaadbaarheid van deze buurt vormen een aantrekkelijk perspectief: er is ruimte om te dwalen en je constant te laten verrassen. We hebben gezocht naar eigentijdse configuraties van samengestelde bouwblokken, die doen denken aan de informele binnenwerelden van stedelijke buurten, zoals de Hortusbuurt. Hierdoor ontstaat een informele sfeer, die een aantrekkelijk contrast vormt met de formele openbare ruimte van het raamwerk. Ook biedt dit de mogelijkheid tot unieke typologieën.
Ruimtelijke opzet
De Suikerzijde moet aanvoelen als 'de binnenstad in een hedendaags jasje', met minder auto's, meer groen en een hoge mate van duurzame leefkwaliteit. Na onderzoek van verschillende referentiebuurten zijn ruimtelijke kenmerken verzameld. Samen met variantenstudies binnen de bouwvelden zijn principes gedestilleerd die hebben geleid tot het unieke 'Suikerblok'.
Wonen aan groene stegen
In De Suikerzijde betreed je de binnenwereld via groene stegen, die je uitnodigen door gebouwen die 'terugkijken'. Dit draagt bij aan een informeel, intiem straatbeeld. Alle stegen leiden naar pocketpleintjes, het kloppende hart van de buurt. De stegen zijn duidelijk herkenbaar als entree vanaf de formele brede hoofdstraten. Aan de ene zijde worden ze geflankeerd door de corporatieblokken, aan de andere zijde door de buurtstallingen. Met hangende armaturen, veranda's en Delftse stoepen wordt de intimiteit en eigenheid van de stegen aangemoedigd. Deze stegen zijn alleen toegankelijk voor fietsers en voetgangers. Bewoners kunnen hun fietsen parkeren in de collectieve fietsenstallingen, die tevens toegang bieden tot de deeltuinen.
Wonen aan een stadshof
De stadshoven zijn de meest stedelijke ruimtes in de binnenterreinen, als overgang tussen het buiten- en binnengebied. Met een royale afmeting van circa 20 meter bieden ze ruimte voor openbare activiteiten en creëren ze levendigheid. De overgang van openbaar naar privé is hier stedelijker, met typische Delftse stoepen en optionele nissen in de plint. Gevels van vier tot zes lagen omlijsten het hof en kijken uit op volwassen bomen. Sommige functies aan de buitenzijde steken door naar de stadshoven. Hierdoor is er ruimte voor nevenactiviteiten, zoals een koffiepauze terwijl je wacht bij de kapper of fietsenmaker.
Wonen aan het buurtbos
In de binnenwereld zijn er ook ruimtes met een meer avontuurlijk karakter, zoals de buurtbossen. Hier kun je rondwandelen tussen volwassen bomen, tuinen, plantsoenen en sport- en speelvoorzieningen. De buurtbossen zijn openbaar toegankelijk, maar je voelt je te gast. Dit is de intiemere kant van de Suikerzijde, omgeven door poorten, muurtjes en heggen. Hier kun je even alleen zijn met de mussen en merels, of samen tuinieren met buurtbewoners.
Wonen aan een pocketpleintje
Het kloppende hart van de buurt wordt gevormd door de pocketpleintjes met elk met een unieke identiteit zoals het waterpleintje, het speelpleintje of het theaterpleintje. Hier komen alle groene stegen samen. Deze compacte pleintjes bieden veelzijdige mogelijkheden voor diverse activiteiten. Denk aan jaarlijkse barbecues, buurtborrels of buurtmarkten; activiteiten die het ontstaan van een hechte gemeenschap stimuleren. Op de pocketpleintjes is niet alleen ruimte om te wonen, maar ook voor collectieve en commerciële activiteiten. Alle woningen zijn gericht op de pleintjes, wat de levendigheid en sociale controle vergroot.
Wonen aan een collectieve tuin
Een groot deel van de rijwoningen grenst met hun achtertuinen direct aan de collectieve deeltuin. Deze achtertuinen bestaan uit een verhard terras van ongeveer 5 meter, met tuinkasten die haaks op de gevel zijn geplaatst. Deze ruimtes zijn privé, maar met beplanting en hagen wordt de overgang van collectief naar privé naar de deeltuin verzacht. In sommige deeltuinen is er voor bewoners de mogelijkheid tot een gezamenlijk parkeerhof op maaiveld. De deeltuinen worden meestal afgescheiden door een poort of hek, die in samenhang zijn ontworpen met de architectuur. De fietsschuren of -kassen in de deeltuinen spelen een belangrijke rol in de sociale cohesie en bieden ruimte om bijvoorbeeld aan je brommer te sleutelen.